Na of naar, dat schijn voor veel mensen erg moeilijk te zijn. “Naar mijn teleurstellende ervaring ging ik na huis”. Deze zin kwam ik bijna letterlijk tegen op het internet. Het moet natuurlijk zijn “Na mijn teleurstellende ervaring ging ik naar huis”. Wat is het toch dat mensen deze woorden een verkeerde betekenis geven?
Na of naar huis?
In bovenstaand voorbeeld zijn na en naar omgewisseld. Na heeft de betekenis van naar gekregen en omgekeerd. Regelmatig kom je dit tegen op internet, vooral op Facebook. Deze domheid roept bij mij nog steeds grote ergernis en verbazing op.
Komt dat nu doordat er op Facebook veel domme “Tokkies” zitten die niets beters te doen hebben dan de hele dag onzinberichten de wereld in te sturen? Of is er meer aan de hand?
In het geval van na in plaats van naar vermoed ik dat dit het gevolg is van afkorten. Met de opkomst van het Sms’en werd het gebruikelijk om alles af te korten. Dit vanwege het beperkt aantal tekens dat je in een duur bericht kon gebruiken.
Zo werd ch vaak vervangen door g om weer een teken uit te sparen en werd voor even de afkorting ff gebruikt. Waarschijnlijk heeft men op deze wijze naar ingekort tot na.
Deze schrijfwijze raakte al gauw gemeengoed. Het is het telkens weer terugkerende thema: Mensen zien iets en nemen dat zonder na te denken over. Kuddegedrag. En wanneer je ze er op aanspreekt blijken ze ook heel goed te zijn in het verzinnen van smoezen om het vooral fout te blijven doen.
Inmiddels lijkt er een generatie te zijn ontstaan die het woord na de betekenis van naar toekent en naar de betekenis van na. Leraren Nederlands, waar zijn jullie?
Wanneer na of naar?
Laat ik dan maar even op de stoel van de leraar gaan zitten en antwoord geven op de vraag “Na of naar?”.
Na betekent achter of volgend op en heeft te maken met tijd of plaats. Bijvoorbeeld: “Ik sta na jou in de rij” (plaats), of: “Ik kan pas na 10 uur bij je komen” (tijd).
Naar verwijst naar iets waar je naartoe gaat. Dit kan zowel in het heden, verleden of de toekomst zijn. Bijvoorbeeld: “Ik ga nu naar huis” (heden), “Ik ben vorige week naar de Wallen geweest” (verleden) of “Ik ga morgen naar Amsterdam” (toekomst).
Kom is hier
Helaas zijn na en naar niet de enige worden waarvan de betekenis wordt verwisseld. Zo is het ook erg populair om in plaats van eens het woordje is te gebruiken. Een voorbeeld daarvan is de zin “Kom is hier”. In feite zeg je dan “Kom is hetzelfde als hier”, terwijl wordt bedoeld “Kom eens hier”.
Ook hier vermoed ik dat dit weer een gevolg is van afkorten. Door is in plaats van eens te gebruiken heb je weer twee tekens uitgespaard. Waar dit in de SMS-tijd nog een functie had is dit tegenwoordig, in de WhatsApp-tijd, overbodig.
Is of eens?
Is is de derde persoon enkelvoud van het werkwoord zijn. Bijvoorbeeld: “Hij is dom omdat hij niet weet of het na of naar is”.
Eens is een bijwoord en betekent een keer. Bijvoorbeeld: “Er was eens…”, of “Ik ben eens naar de hoeren geweest”.
Eens kan overigens ook nog betekenen dezelfde mening hebben. Bijvoorbeeld: “Ik ben het met je eens”, of “Ik ben het niet met je eens”. Maar het is in geen geval uitwisselbaar met is!
Me auto
Een ander hardnekkig fenomeen is het verkeerde gebruik van het woordje me. Hoe vaak hoor en lees je het niet: “Me fiets”, “Me schoenen”, “Me auto”? Dit laatste was ook een liedje uit 1957 van Tom Manders in de rol van Dorus.
“In me hoestbui op vier wiele en de Polisie op me hiele…”. In die tijd was dit satire, maar wie kon toen vermoeden dat nu bijna iedereen zo krom praat?
Me of mijn?
Om nog maar eens de rol van leraar Nederlands (En dus niet de Nederlandse leraar zoals Paulien Cornelisse zegt) te vertolken:
Me gebruik je als je verwijst naar jezelf. Bijvoorbeeld: “Ik moet me nog voorbereiden op het examen Nederlands”, of “Ik was me elke ochtend”.
Het woordje mijn gebruik je om bezit aan te duiden. Bijvoorbeeld: “In mijn auto rijd ik na het werk naar huis”, of “Mijn leraar Nederlands zegt dat ik niet weet wanneer ik na of naar moet gebruiken”.
Tot zover mijn ergernis over het verwisselen van woorden. Weet jij er nog meer? Zet het dan in het commentaarveld hieronder!